Werelderfgoedlijst van de UNESCO
De wereld heeft tal van plekken die het moeite van bescherming en beheren meer dan waard zijn. De waardevolle gebieden en plaatsen worden door de UNESCO verzameld, erkend en op een lijst gezet: de werelderfgoedlijst. Dat betekent dat het een onvervangbaar gebied is dat beschouwd wordt als eigendom van de hele wereld.
Werelderfgoed kan bestaan uit een stuk natuur, landschap, een stad of een deel van bebouwing en zelfs uit een traditie of gebruik. Er is cultureel en natuurlijk erfgoed en er is immaterieel erfgoed dat bijvoorbeeld een bijzonder feest kan zijn of een uitzonderlijk gebruik dat het verdient op waarde geschat te worden. In alle gevallen gaat het om onvervangbaar materiaal of immaterieel materiaal. Weg is weg.
Boeddhabeelden van Bamiyan
Toen de Boeddhabeelden van Bamiyan in Afghanistan werden opgeblazen om religieuze en politieke redenen, verdween daarmee een stuk van ons werelderfgoed. Die beelden komen in hun oorspronkelijke vorm niet meer terug en ze zijn dan ook van de werelderfgoedlijst geschrapt.
Werelderfgoed
De UNESCO is de organisatie die het erfgoed ordent. Het verzamelt de aanmeldingen van overheden die menen dat hun gebied of gebouw tot het werelderfgoed hoort te behoren en de UNESCO beoordeelt dan de aangemelde locatie. Daar is een speciale commissie die onderdeel van de UNESCO is mee doende. UNESCO is op haar beurt weer een onderdeel van de Verenigde Naties, van de afdeling onderwijs, wetenschappen en cultuur.
Landen kunnen de
Overeenkomst voor het Werelderfgoed ondertekenen en een voordracht doen. Landen die de Overeenkomst ondertekenen zijn ook verplicht binnen hun landsgrenzen werk te maken van opsporen van locaties die het behouden voor het land en de wereld waard zijn. De bescherming, het beheer en behoud is een verantwoordelijkheid van het land zelf. UNESCO beheert zelf niet.
Erkenning
De erkenning als werelderfgoed is eervol en benadrukt het belang van de locatie, maar het land krijgt er geen geld voor. Naast beschermen is ook uitbaten van een mooie locatie de verantwoordelijkheid van het land zelf. Je kunt een werelderfgoed links laten liggen en als het dan niet door vervuiling of beschadiging door onoordeelkundig gebruikt wordt vernietigd, dan kan het tot in lengte van jaren werelderfgoed blijven. Ook kan een overheid zich actief bemoeien met het beheer en zodoende bescherming zeker stellen en zorgen dat de lokale bevolking en de overheid economisch voordeel kan halen uit dat geweldige landschap. Onder de aandacht brengen en goed beheren en er aan verdienen bijten niet de status van werelderfgoed. Om een voorbeeld te noemen: de Waddenzee is werelderfgoed sinds 2009. Waddengemeenten doen van alles om onder te aandacht te brengen dat het gebied niet voor niets die status heeft gekregen en dat het zeer de moeite waard van het bezoeken is. Er worden bijvoorbeeld waddenexcursies aangeboden onder het mom
"loop ook eens door een werelderfgoed." Met die excursies verdienen de gidsen een boterham, bezoekers genieten van het wad en het werelderfgoed zelf wordt er niet door beschadigd. Het krijgt er alleen maar meer liefhebbers door.
Rode Lijst
Er komen jaarlijks monumenten en landschappen bij op de Werelderfgoedlijst en er gaan ook jaarlijks een paar af. Het doel van de lijst is om tussen de oren te krijgen dat gebouwen en natuur de moeite waard zijn om te behouden en ook om te bekijken.
Naast de werelderfgoedlijst met plekken waar we zuinig op moeten zijn en waar we trots op zijn, bestaat er ook een
rode lijst met bedreigde sites. Het voortbestaan van die plekken wordt bedreigd. De Dom van Keulen is een voorbeeld van een rode lijst site. Hoogbouw in Keulen neemt het uitzicht op de Dom weg. Een stad kan uit sociaaleconomische overwegingen kiezen voor de hoogbouw
en dan het verliezen van de werelderfgoedstatus voor lief nemen. Eerder is dat bij het Elbedal gebeurd. Dat landschap stond op de lijst totdat de stad Dresden - na jarenlange discussie - besloot tot de bouw van een grote brug. Die brug verstoorde het zicht op het Elbedal, maar was nodig om de binnenstad te ontsluiten en de bruggen daar te ontlasten. Het Elbedal verloor haar werelderfgoedstatus net zo snel als dat het die gekregen had.
In deze
special verzamelen werelderfgoederen en bijzonderheden rondom de werelderfgoedllijst.