Ameland en haar Kerken

Ameland heeft acht kerken, van verschillende gezindten. Er staan godshuizen van rooms-katholieke, doopsgezinde, hervormde en gereformeerde huize, met de bijbehorende stijlkenmerken en inrichting. Er staan dorpsgezichtbepalende gebouwen en kerken die zo klein zijn, dat ze tussen de commandeurshuizen nauwelijks opvallen.

Kerkplein

Ameland heeft één kerkplein waar inderdaad een kerk aan staat. De andere kerken staan aan de belangrijkste straten van het dorp. Behalve de Vermaning in Nes. Dit doopsgezinde kerkje staat aan een pad, het Vermaningspad, en is zo klein, dat het tussen de huizen nauwelijks opvalt. In Nes staat behalve dit kerkje, dat door zijn eenvoud een juweeltje is, de rooms katholieke kerk en de hervormde kerk. Deze laatste is aan het Kerkplein middenin het dorp gebouwd.

Clemenskerk

De enige rooms katholieke kerk van het eiland is de monumentale Sint Clemenskerk aan de Kardinaal de Jongweg. Waar iedere kerkbewaarder bang voor is gebeurde met dit godshuis: het brandde volledig af op 5 februari 2013. De parochinanen bleven ontsteld achter. We schreven een artikel over deze kerk, haar schatten en de brand onder de titel: Sint Clemens kerk in Nes op Ameland.

Hervormde kerk

Ameland is drie hervormde kerken rijk. Er staat een grote kerk in Hollum en twee kleine kerken in Ballum en Nes. Over de hervormde gemeente en de gebouwen waar de gemeenteleden elke zondag samenkomen zijn diverse artikelen te schrijven. Neem regelmatig een kijkje bij deze special om te zien of er een artikel is toegevoegd.

Grote kerk

De hervormde kerk of grote kerk van Hollum was een baken voor de scheepvaart in de tijd dat er nog geen satellietnavigatie bestond. Nog steeds zien bootjes op het wad de toren boven de dijk uitsteken en de schipper weet dan hoe ver hij of zij naar een haven of aanlegplaats moet varen. Het zadeldak is een vertrouwd beeld van het eiland. Samen met de molen en de vuurtoren is het een herkenningsbaken van Hollum en Ameland. In de kerk aan de Oosterlaan in Hollum wordt een orgel uit het einde van de negentiende eeuw bespeeld, een monument op zich.

Doopsgezind

De drie doopsgezinde kerken op het eiland, in Hollum, Ballum en Nes, zijn hoogstandjes van eenvoud en soberheid. Twee van die kerken draaien mee, net als alle andere kerken op het eiland, in Kunstmaand Ameland als expositieruimte en in de Vermaning in Nes zijn na een Kunstmaand glazen kunstwerken achtergebleven die de ramen van het kerkje sieren. Het kerkje in Hollum bezit een gerestaureerd orgel. De doopsgezinden zijn een federatie aangegaan met de gereformeerden. De gereformeerde kerk heet sindsdien Westerlaankerk en de doopsgezinde de Herenwegkerk.
De doopsgezinde kerk in Ballum is verkocht. Het gebouw bleef bestaan: er zijn hotelappartementen in gebouwd.

Over de gebouwen, de gemeenten, de activiteiten en de betekenis van de kerken voor de Amelanders en de badgasten gaan de artikelen die we bundelen in deze special.