Verkiezingen en referenda in Nederland

Een democratie is een land waar het volk regeert. Nederland en België zijn democratieën, maar niet alle Nederlanders en Belgen zitten natuurlijk op het pluche. Dat zou niet werken en daarom is er een kiesstelsel bedacht waar de burgers een volksvertegenwoordiging kiezen. Dat gebeurt op gemeentelijk, provinciaal en op landelijk niveau. In Amerika is dat bijvoorbeeld weer anders geregeld dan in Nederland. Elke democratie heeft de vertegenwoordiging op een eigen manier geregeld, waarbij bovenaan staat dat het volk kiest wie het land namens hun regeert.

Representatieve democratie

Geen enkel land dat zich democratisch noemt laat het volk politieke beslissingen nemen. Het is praktisch niet uitvoerbaar om alle burgers deel te laten nemen aan de regering. Een directe democratie is bij een groot aantal burgers onwerkbaar. Democratische landen hebben daarom een representatieve of indirecte democratie, met een volksvertegenwoordiging die door het volk gekozen wordt. De volksvertegenwoordigers nemen namens het volk de besluiten.

Verkiezingen

In Nederland zijn er drie overheidslagen, de gemeente, provincie en het land. Voor elke bestuurslaag zijn er regelmatig verkiezingen. Om de vier jaar gaan de Nederlandse kiesgerechtigden naar de stembus om de gemeenteraad te kiezen, de Provinciale Staten en de leden van de Tweede Kamer. Elk democratisch land heeft zijn eigen terminologie en eigen variant van een parlementair stelsel. Zo heet de volksvertegenwoordiging in Nederland Tweede Kamer, in Frankrijk Nationale Vergadering, in Duitsland is het de Bondsdag en in België de Kamer van Volksvertegenwoordigers. In Amerika vormt de Senaat de volksvertegenwoordiging.

Kenmerken

Elk democratisch ingericht land heeft zijn eigen kiesstelsel, gebruiken en inrichting. Sommige democratieën hebben een president (zoals in Amerika) en andere hebben een koninklijk staatshoofd (zoals België en Nederland). Op een aantal fronten lijken ze op elkaar en dat zijn de kenmerken van een democratie.

• Er is een volksvertegenwoordiging, waar de bevolking voor naar de stembus mag;
• De verkiezingen zijn vrij, eerlijk en geheim;
• Er is een scheiding is tussen wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht;
• Er wordt uitgegaan van politieke gelijkheid voor alle burgers;
• Basis van de democratie is de grondwet;
• De democratie beschermt de vrijheid van burgers;
• Er is een maatschappelijk middenveld met organisaties zoals de non-gouvernementele (ngo's);
• De media zijn vrij.

Autocratie

Het tegenovergestelde van een democratie is een autocratie, waarbij de macht door één persoon wordt uitgeoefend. Voorbeeld van een autocratie is de dictatuur.

In deze special verzamelen we artikelen over verkiezingen en referenda in Nederland. Opmerkingen, aanvullingen en reacties zijn welkom. Onder elk artikel is een reactieformulier toegevoegd waar u uw opmerkingen kwijt kunt.