Geloof, ongeloof en bijgeloof

Er bestaan duizenden godsdiensten en mensen geloven daarnaast in van alles en nog wat. Naast de religies bestaan er nog eens duizenden spirituele bewegingen. We vinden er rust, bevestiging, een sociaal netwerk en bemoediging. We dragen ons geloof uit, we willen anderen overtuigen dat ons geloof het ware geloof is en we gaan zelfs vechten voor ons geloof. Toch is het niet meer dan een persoonlijke overtuiging waarbij niemand helemaal gelijk heeft of helemaal ongelijk.

Rond en plat

Wat is geloof en wat is religie? Geloven is vertrouwen hebben dat er iets bestaat zonder dat je daarvan het bewijs in handen hebt. Geloof is ook aannemen dat iets waar is zonder daarvoor direct bewijs nodig te hebben. Geloof is daarmee iets anders dan weten. Je kunt niet geloven dat de aarde rond is want je weet dat de aarde als een bal in de ruimte zweeft. Vroeger was dat anders. Toen dachten de mensen dat de aarde plat was en geloofden ze dat er een einde van de wereld was waar je vanaf kon vallen. Niemand had het ooit gezien, maar toch was dat geloof hardnekkig. Tot ontdekt werd en bewezen kon worden dat de aarde helemaal niet plat is, maar rond.

Geloof

Naast de religies staan de bijgeloven, het volksgeloof en de mythes. Je kunt in God maar ook in handlezen geloven of in astrologie. Het wordt bijgeloof genoemd, maar velen weten zeker dat er meer is tussen hemel en aarde. Lang niet alles is te zien en te bewijzen. Het mooiste van alles is, althans zo zou het moeten zijn, dat iedereen gelooft of niet geloofd waar hij zich senang bij voelt. Je kunt zelfs over een heleboel dingen twijfelen en je toch prettig voelen, omdat twijfelen kan betekenen dat je gaat zoeken en zoeken betekent geen starheid maar avontuur.

Wonderen

Er worden hele bedevaartoorden uit de grond gestampt met alle toeters en bellen van gebedsruimtes tot souvenirwinkels omdat iemand een verschijning heeft gezien. Het verhaal van de verschijning wordt geloofd, er wordt betekenis aan gegeven en het wordt uitgebaat. Duizenden maken de tocht naar Lourdes of Knock om met eigen ogen te zien waar die anderen de verschijning zagen. Ze vinden er troost in en houden tegelijkertijd de economie van de regio gaande en zorgen dat de kerk onderhouden kan blijven. Heel veel mensen voelen zich prettig bij dat systeem en zolang ze er geen anderen mee hinderen moeten ze er vooral mee doorgaan.

Goedschiks en kwaadschiks

Anders wordt het wanneer omwille van uitbreiding het geloof agressief zending wordt gepleegd. In dat geval houden de gelovigen zich niet met zichzelf en hun geloof bezig, maar vindt het ene geloof zich beter dan het andere en vindt de ene dat hij die andere moet overtuigen. Lukt dat niet goedschiks dan maar kwaadschiks. Dan komen we voor de situatie dat gelovigen hinderlijk worden of zelfs gevaarlijk en dodelijk.

Sinterklaas

Als kind geloven we heilig in Sinterklaas en zelfs als we al hoog en breed volwassen zijn 'doet' Sinterklaas ons iets. Om te beginnen doet hij ons denken aan onze zoete kindertijd en het schone van vol overgave in iemand kunnen geloven. Sinterklaas, Klaas Vaak, Yeti, God, de sterren, handlijnen, Amon, Inti, Vodoo, Wodan, Ra, Zeus: we kunnen te kust en te keur en geloven wat onze ouders geloofden of zelf een keuze maken. Of kiezen om maar nergens in te geloven, behalve in ons eigen kunnen.